Ders İçeriği

Şiir

Cumhuriyet Dönemi'ndeki Başlıca Şiir Anlayışları

Eğitmen: BiDersNotu


Saf (Öz) Şiir Anlayışı

  • Kurucu metni, Ahmet Haşim'in aynı zamanda Türk edebiyatının ilk poetika (sanat kuramı ortaya koyan eser) örneği kabul edilen Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar (düşünceler) yazısıdır.
  • Sembolizm akımının etkisini gösterir.
  • Şiirde biçime (başlıca birim, ölçü, uyak, melodi) önem verilir.
  • Yoğunluklu imge kullanımı vardır ve bu imgeler sözcük ve söz öbeklerinin anlamlarını genişletir.
  • Düşsel ve bireysel konulara ağırlık verilir.
  • Evrensel bir deneyim, duygu vb.; bireysel bir yaklaşımla aktarmak hedeflenir. Aşk, ölüm, ruh, gizem vb. temalar işlenir.

Toplumcu Gerçekçi Şiir Anlayışı

  • İlk defa, kendisi de Rus şair Mayakovski'den etkilenmiş olan Nâzım Hikmet Ran tarafından temsil edilmiştir.
  • Fütürizm akımının etkisini gösterir.
  • Şiirlerde bir tez savunur ve şiirler biçimsel ve sanatsal değil, toplumsal kaygılarla yazılır. Dolayısıyla biçime değil içeriğe önem verilir.
  • Serbest nazım kullanılır.
  • Şiirde görsellik kullanılır (şiirin kağıtta göründüğü şekille ilgili oyunlar vardır).
  • Söylevsel bir üslupla, kitlelere hitap ederek okuyucuyu harekete geçirmeyi amaçlayan bir dille yazılır. Emir cümleleri sıktır.
  • Bireysel değil, kolektif ve evrensel konulara ağırlık verilir.
  • Siyasi ve toplumsal temalar sosyalist ve maddeci bir bakış açısıyla işlenir.

 

Memleketçi Şiir Anlayışı

  • İlk defa Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp tarafından temsil edilmiştir.
  • Geleneksel Türk halk şiirinin etkisini gösterir.
  • Geleneksel Türk halk şiirinin biçim ve dil özelliklerine sadık kalınır: dörtlük nazım birimi, hece ölçüsü, yalın dil...
  • Toplumcu gerçekçi şiir anlayışının sosyalist değil, milliyetçi hâlidir.

 

Mistik-Ruhçu Şiir Anlayışı

  • İlk defa Necip Fazıl Kısakürek tarafından temsil edilmiştir.
  • Toplumcu gerçekçi şiir anlayışına ve onun savunduğu siyasete tepki olarak doğmuştur. Özellikle maddeci bakış açısının yerine maneviyata önem veren mistik-ruhçu bir bakış açısını koyar.